Heavy rain महाराष्ट्रात गेल्यावर्षी एलनिनो प्रभावामुळे दुष्काळासारखी परिस्थिती निर्माण झाली होती. पाण्याची टंचाई आणि दुष्काळाच्या समस्येने राज्यातील नागरिकांना त्रास झाला होता. परंतु यंदा या परिस्थितीचा पूर्णविपर्यास झाला असून, मानसूनने महाराष्ट्राला एका संभ्रमाच्या वातावरणात ढकलून दिले आहे.
गेल्या सात वर्षांचा रेकॉर्ड मोडणारा मोठा पाऊस
मॉन्सूनच्या पहिल्या तीन महिन्यांमध्येच महाराष्ट्रात एक हजार तीन मिलिमीटर पाऊस झाला आहे. ज्यामुळे गेल्या सात वर्षांचा रेकॉर्ड मोडण्यात आला आहे. एक जून ते 30 ऑक्टोबर या संपूर्ण मॉन्सून कालावधीतील सरासरी पाऊस 836 मिलिमीटर असतो. परंतु आतापर्यंत झालेल्या पावसाचा आकडा 120% अधिक आहे.
हे पण वाचा:
परतीचा पाऊस या तारखेपासून सुरु होणार हवामान अभ्यासक रामचंद्र साबळे यांचा मोठा अंदाज Ramchandra Sable
सर्वच धरणे ओव्हर फ्लो, नद्या वाहत आहेत
महाराष्ट्रातील भीमा व कृष्णा खोऱ्यातील बहुतांशी धरणे ओव्हरफ्लो झाली असून, त्यातून निर्माण झालेल्या पाण्याने अनेक नद्या दुथडी भरून वाहत आहेत. 31 ऑगस्ट रोजी मध्यरात्रीपासून राज्यातील पुन्हा एकदा पाऊस सक्रिय झाला असून अजूनही जोरदार पाऊस सुरूच आहे.
एका बाजूला जोरदार पाऊस आणि दुसऱ्या बाजूला सरासरीपेक्षा कमी पाऊस
यामुळे एका बाजूला जोरदार पाऊस असून, दुसऱ्या बाजूला सरासरीपेक्षा कमी पाऊस असा संभ्रम निर्माण झाला आहे. कोकणातील ठाणे, रायगड, मध्य महाराष्ट्रातील नाशिक, कोल्हापूर आणि विदर्भातील अमरावती, गोंदिया या जिल्ह्यांमध्ये पर्जन्यमान कमी आहे.
परंतु एकूणच पाहता यावर्षी गेल्यावर्षीच्या परिस्थितीपेक्षा खूप चांगली स्थिती असून, ऑक्टोबरच्या मध्यापर्यंत राज्यात चांगला पाऊस राहण्याची शक्यता आहे.
महाराष्ट्रातील पीककटौती, पाणीसंकट आणि नागरिकांच्या समस्या
मो उर्वरित पावसामुळे महाराष्ट्रातील सर्वसामान्य जनजीवन विस्कळीत होण्याची आणि शेतकऱ्यांच्या शेती पिकांचे नुकसान होण्याची भीती आहे. मूग, सोयाबीन, उडीद, मका अशा विविध पिकांचे नुकसान होत आहे. यामुळे कांदा लागवड देखील खोळंबली आहे.
याचबरोबर गेल्या वर्षीप्रमाणेच यावर्षीही काही भागांमधील पाण्याची कमतरता दिसून येत आहे. कोकणातील ठाणे, रायगड, मध्य महाराष्ट्रातील नाशिक, कोल्हापूर आणि विदर्भातील अमरावती, गोंदिया या जिल्ह्यांमध्ये पाण्याची टंचाई निर्माण झाली असल्याची माहिती समोर आली आहे.
याचा प्रत्यक्ष परिणाम नागरिकांच्या दैनंदिन जीवनावर होत असून, त्यांना अनेक समस्यांचा सामना करावा लागत आहे. कोकणातील काही भागात पाणी पुरवठा खोळंबला आहे आणि पाण्याच्या टंचाईने जनजीवन विस्कळीत होत आहे.
महाराष्ट्राचा संभ्रम पाहून म्हटले जाऊ लागले आहे की, यावर्षी एवढा जोरदार पाऊस होऊनही धरणांमध्ये पाण्याची कमतरता असल्याने शेतीवर आणि जीवनावर त्याचा अवश्य परिणाम होईल.
शेतकऱ्यांच्या पिकांचे मोठे नुकसान
गेल्या महिन्यात काही भागांमध्ये आलेल्या अतिवृष्टीमुळे शेतकऱ्यांच्या पिकांचे मोठे नुकसान झाले आहे. मूग, सोयाबीन, उडीद, मका अशा विविध पिकांचे नुकसान झाले आहे. यामुळे शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीवर देखील गंभीर परिणाम होत आहे. कांदा लागवडीचा कालावधी देखील खोळंबल्याने याचा परिणाम कांदा उत्पादन आणि किमतीवर होण्याची शक्यता आहे.
एकीकडे धरणे ओव्हरफ्लो, दुसऱ्या बाजूला पाणीटंचाई
बऱ्याच धरणांमध्ये पाणी साठा पूर्णपणे भरला गेला असून, भीमा व कृष्णा खोऱ्यातील बहुतेक धरणे ओव्हरफ्लो झाली आहेत. कृषी विभागाने कोकणातील ठाणे, रायगड, मध्य महाराष्ट्रातील नाशिक, कोल्हापूर आणि विदर्भातील अमरावती, गोंदिया या जिल्ह्यांमध्ये सरासरीपेक्षा कमी पाऊस झाल्याचे म्हटले आहे.
या वास्तवाकडे लक्ष देण्याची गरज आहे कारण यामुळे एकीकडे पूरस्थिती निर्माण होत आहे तर दुसऱ्या बाजूला काही भागांमध्ये पाणीटंचाई निर्माण होण्याची शक्यता आहे. असे संतुलन राखण्यासाठी योग्य योजना राबविण्याची गरज आहे.