Meteorological Department राज्यभरात गेल्या काही दिवसांपासून हवामानात मोठा बदल जाणवत आहे. थंडीचा कडाका ओसरल्यानंतर आता अनेक जिल्ह्यांमध्ये अवकाळी पावसाने दणका दिला आहे. विशेषतः कोल्हापूर, सातारा आणि सांगली या तीन जिल्ह्यांसाठी हवामान विभागाने पिवळा इशारा जारी केला असून, येत्या काही दिवसांत देशभरात तापमानात चढउतार होण्याची शक्यता वर्तवली आहे.
गेल्या तीन-चार दिवसांपासून राज्यात ढगाळ वातावरण कायम असून, विविध भागांत हलका ते मध्यम स्वरूपाचा पाऊस नोंदवला गेला आहे. थंडीचे प्रमाण कमी झाले असून, काही भागांत उकाड्याची स्थिती निर्माण झाली आहे. हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, राज्यातील बहुतांश भाग 9 डिसेंबरपर्यंत कोरडा राहण्याची शक्यता आहे. मात्र, 7 डिसेंबरपासून पुन्हा एकदा तापमानात घट होऊन थंडीची लाट येण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यात मध्यरात्रीपासून अवकाळी पावसाचा जोर वाढला आहे. शहरी आणि ग्रामीण भागांत समान पाऊस पडत असून, खुलताबाद, सिल्लोड, पैठण आणि वैजापूर तालुक्यातील अनेक गावांत पावसाने हजेरी लावली आहे. सकाळपासूनच अनेक भागांत ढगाळ वातावरण कायम असून, या अवकाळी पावसामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होत आहे.
हे पण वाचा:
या तारखेपासून राज्यात मुसळधार पावसाची शक्यता! पंजाबराव डख अंदाज Heavy rains likely state
लातूर जिल्ह्यातही मध्यरात्री अनपेक्षितपणे पावसाने दणका दिला. शहर आणि परिसरासह देवणी शहर व परिसर, आणि निलंगा तालुक्यात काही ठिकाणी मुसळधार पाऊस झाला. कव्हा, हरंगुळ, खोपेगाव, सारोळा आणि बाभळगाव परिसरात रिमझिम पावसाची नोंद झाली. अचानक आलेल्या पावसामुळे वातावरणात कमालीचा गारवा निर्माण झाला असून, पिकांवर रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची भीती शेतकऱ्यांमध्ये निर्माण झाली आहे.
सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात देखील अवकाळी पावसाच्या हलक्या सरी बरसल्या असून, सलग दोन दिवस झालेल्या पावसामुळे आंबा आणि काजू उत्पादक शेतकरी चिंतेत आहेत. या पावसामुळे फळबागांचे मोठे नुकसान झाले असून, शेतकऱ्यांच्या आर्थिक नुकसानीत वाढ होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे.
नाशिक जिल्ह्यात तर परिस्थिती अधिक गंभीर आहे. गुरुवारी रात्रीपासून जिल्ह्यात मुसळधार अवकाळी पावसाने थैमान घातले असून, अनेक भागांतील जनजीवन विस्कळीत झाले आहे. विशेष म्हणजे अनेक ठिकाणी द्राक्षबागा उखडल्या गेल्या असून, शेतकऱ्यांना आपली पिके वाचवण्यासाठी धावपळ करावी लागत आहे. या अवकाळी पावसामुळे शेती पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले असून, शेतकऱ्यांच्या डोळ्यात पाणी आले आहे.
हवामान बदलाचा फटका सर्वसामान्य नागरिकांनाही बसत आहे. एका बाजूला थंडी ओसरली असली तरी दुसऱ्या बाजूला अवकाळी पावसामुळे अनेकांचे दैनंदिन जीवन विस्कळीत झाले आहे. विशेषतः शेतकरी वर्गावर या हवामान बदलाचा सर्वाधिक परिणाम झाला असून, त्यांच्या आर्थिक नुकसानीत वाढ होत आहे.
या परिस्थितीत शासनाने तात्काळ पंचनामे करून नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांना मदत करण्याची गरज आहे. पावसामुळे झालेल्या नुकसानीची भरपाई देण्यासाठी विशेष पॅकेज जाहीर करणे आवश्यक आहे. तसेच, भविष्यात अशा प्रकारच्या नैसर्गिक आपत्तींना तोंड देण्यासाठी दीर्घकालीन उपाययोजना आखणे गरजेचे आहे.
हवामान बदलाचा सामना करण्यासाठी शेतकऱ्यांनी नवीन तंत्रज्ञान आणि पद्धतींचा अवलंब करणे आवश्यक आहे. हवामान अंदाज वेळोवेळी जाणून घेऊन त्यानुसार पिकांचे नियोजन करणे, आधुनिक सिंचन पद्धतींचा वापर करणे आणि हवामान अनुकूल पिकांची लागवड करणे यासारख्या उपायांचा अवलंब करणे गरजेचे आहे.
एकंदरीत, राज्यभरात सध्या हवामान बदलाचा फटका बसत असून, विशेषतः शेतकरी वर्गावर याचा विपरीत परिणाम होत आहे. शासन आणि प्रशासनाने या परिस्थितीचा गांभीर्याने विचार करून योग्य ती पावले उचलणे आवश्यक आहे. तसेच, नागरिकांनीही हवामान बदलाशी जुळवून घेत, त्यानुसार आपल्या दैनंदिन जीवनात बदल करण्याची गरज आहे. केवळ सामूहिक प्रयत्नांतूनच या संकटावर मात करता येईल.