Check today’s weather राष्ट्रीय राजधानी दिल्लीचे हवामान नेहमीच अप्रत्याशित राहिले आहे. 2024 च्या नोव्हेंबर महिन्याने मात्र गेल्या पाच वर्षांतील सर्व विक्रम मोडीत काढले आहेत. या वर्षीच्या नोव्हेंबर महिन्याने दिल्लीकरांना वेगळ्याच प्रकारचा अनुभव दिला, कारण हा महिना गेल्या पाच वर्षांतील सर्वांत उष्ण नोव्हेंबर ठरला आहे.
हवामान विभागाच्या आकडेवारीनुसार, 2024 च्या नोव्हेंबर महिन्यात दिवस आणि रात्रीचे तापमान दोन्हीही सामान्यपेक्षा जास्त नोंदवले गेले. विशेष म्हणजे या महिन्यातील सरासरी किमान तापमान 14.9 अंश सेल्सिअस होते, जे दीर्घकालीन सरासरीपेक्षा (LPA) सुमारे दोन अंश सेल्सिअसने अधिक आहे. तर सरासरी कमाल तापमान 29.5 अंश सेल्सिअस नोंदवले गेले, जे एलपीएपेक्षा 1.1 अंश सेल्सिअसने जास्त आहे.
नोव्हेंबरच्या शेवटच्या आठवड्यात मात्र तापमानात लक्षणीय घट झाली. 25 नोव्हेंबरपासून किमान तापमानात मोठी घसरण सुरू झाली, जेव्हा तापमान 14 अंश सेल्सिअसपर्यंत खाली आले. वायव्येकडून येणाऱ्या थंड वाऱ्यांमुळे आणि निरभ्र आकाशामुळे तापमानात सातत्याने घट होत गेली. 26 नोव्हेंबरला किमान तापमान 11.9 अंश सेल्सिअस, 27 नोव्हेंबरला 10.4 अंश सेल्सिअस आणि 28 नोव्हेंबरला 10.1 अंश सेल्सिअसपर्यंत घसरले.
विशेष म्हणजे 2019 नंतर पहिल्यांदाच तापमान 10 अंश सेल्सिअसच्या खाली जाण्यास इतका वेळ लागला. 2019 मध्ये 1 डिसेंबर रोजी तापमान 10 अंशांच्या खाली गेले होते. या वर्षी शुक्रवारी (29 नोव्हेंबर) प्रथमच हिवाळ्यात तापमान 10 अंश सेल्सिअसच्या खाली नोंदवले गेले.
भारतीय हवामान विभागाच्या (IMD) अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केले की, नोव्हेंबरच्या अखेरीस तापमानातील घट ही नैसर्गिक आणि सामान्य बाब आहे. मात्र, यंदाच्या हिवाळ्याची एक वैशिष्ट्यपूर्ण बाब म्हणजे पाऊस आणि हिमवर्षाव नसल्यामुळे हा हिवाळा सामान्यपेक्षा उबदार आहे.
दिल्लीतील या असामान्य हवामान स्थितीचा एक महत्त्वाचा पैलू म्हणजे ऑक्टोबर महिन्यातही असाच अनुभव आला होता. 2024 चा ऑक्टोबर महिना 1951 नंतरचा सर्वांत उष्ण ऑक्टोबर ठरला. या महिन्यात दिवसा आणि रात्रीचे सरासरी तापमान नेहमीपेक्षा दोन अंशांनी जास्त नोंदवले गेले. ऑक्टोबरमधील सरासरी मासिक कमाल तापमान 35.1 अंश सेल्सिअस तर किमान तापमान 21.2 अंश सेल्सिअस होते.
सध्या काश्मीरमध्ये बर्फवृष्टी सुरू असून, एक नवीन वेस्टर्न डिस्टर्बन्स जम्मू-काश्मीरमध्ये प्रवेश करण्याची शक्यता आहे. हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, यामुळे पुढील 96 तासांत हवामानात मोठा बदल अपेक्षित आहे. विशेषतः उंच पर्वतीय भागांमध्ये अधिक बर्फवृष्टी होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. हिमाचल प्रदेश आणि उत्तराखंडमध्येही बर्फवृष्टीचा अंदाज वर्तवला आहे.
या नवीन वेस्टर्न डिस्टर्बन्समुळे उत्तर भारतातील अनेक राज्यांच्या हवामानावर परिणाम होण्याची शक्यता आहे. दिल्ली-एनसीआर परिसरात 30 नोव्हेंबरला विरळ धुक्यासह कमाल तापमान 26 अंश सेल्सिअस तर किमान तापमान 10 अंश सेल्सिअस राहण्याचा अंदाज हवामान विभागाने वर्तवला होता.
हवामानातील या बदलांकडे पाहता, जागतिक तापमानवाढीचे परिणाम दिल्लीसारख्या महानगरांमध्ये स्पष्टपणे जाणवत आहेत. विशेषतः ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबर या महिन्यांमध्ये नोंदवलेली असामान्य उष्णता ही चिंतेची बाब आहे. पर्यावरण तज्ज्ञांच्या मते, शहरी तापमानवाढ आणि जागतिक हवामान बदलांचा एकत्रित परिणाम यामागे असू शकतो.
अशा प्रकारे, 2024 चा नोव्हेंबर महिना दिल्लीकरांसाठी विशेष ठरला. एका बाजूला असामान्य उष्णता तर दुसऱ्या बाजूला महिन्याच्या शेवटी अचानक तापमानात झालेली घट, यामुळे हा महिना हवामान बदलांच्या दृष्टीने अभ्यासाचा विषय ठरला आहे.