Vima Sakhi Yojana आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनवण्यासाठी केंद्र सरकारने एक महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे. हरियाणातील पानिपत येथून पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते ‘विमा सखी योजना’ लाँच करण्यात आली. या योजनेमुळे देशभरातील महिलांना रोजगाराच्या नव्या संधी उपलब्ध होणार आहेत. विशेष म्हणजे, या योजनेमुळे महिलांना घरबसल्या स्वयंरोजगाराची संधी मिळणार आहे.
विमा सखी योजनेचे स्वरूप आणि उद्दिष्टे अत्यंत व्यापक आहेत. या योजनेअंतर्गत दहावी पास महिलांना विमा क्षेत्रात करिअर करण्याची संधी दिली जाणार आहे. एलआयसीमार्फत त्यांना विशेष प्रशिक्षण दिले जाईल आणि त्यानंतर त्यांना विमा एजंट म्हणून काम करता येईल. या योजनेचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे प्रशिक्षणाच्या काळात महिलांना मासिक स्टायपंड दिले जाणार आहे.
प्रशिक्षण काळात महिलांना तीन वर्षांसाठी विशेष स्टायपंड मिळेल. पहिल्या वर्षी दरमहा ७,००० रुपये, दुसऱ्या वर्षी दरमहा ६,००० रुपये आणि तिसऱ्या वर्षी दरमहा ५,००० रुपये असे स्टायपंड दिले जाईल.
या काळात त्यांना विम्याचे महत्त्व, विमा पॉलिसींची माहिती आणि विमा क्षेत्रातील विविध पैलूंचे प्रशिक्षण दिले जाईल. प्रशिक्षणानंतर त्या एलआयसीच्या विमा एजंट म्हणून काम करू शकतील आणि त्यांनी केलेल्या कामाच्या आधारे त्यांना कमिशन मिळेल.
या योजनेत सहभागी होण्यासाठी महिलांना काही पात्रता निकष पूर्ण करावे लागतील. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे त्यांनी किमान दहावी पास असणे आवश्यक आहे. वयोमर्यादेच्या बाबतीत १८ ते ७० वर्षे वयोगटातील महिला या योजनेसाठी अर्ज करू शकतात. अर्ज प्रक्रिया पूर्णपणे ऑनलाइन पद्धतीने करण्यात येणार आहे. यासाठी एक विशेष संकेतस्थळ तयार करण्यात आले आहे.
ऑनलाइन अर्ज करताना महिलांना त्यांचे वैयक्तिक तपशील जसे नाव, जन्मतारीख, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी आणि पत्ता द्यावा लागेल. त्याचबरोबर दहावी पासचे प्रमाणपत्र आणि इतर आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील. अर्ज प्रक्रिया सोपी आणि सुलभ ठेवण्यात आली आहे, जेणेकरून जास्तीत जास्त महिलांना या योजनेचा लाभ घेता येईल.
योजनेची अंमलबजावणी टप्प्याटप्प्याने केली जाणार आहे. पहिल्या टप्प्यात हरियाणातून ३५,००० महिलांची भरती केली जाईल. दुसऱ्या टप्प्यात आणखी ५०,००० महिलांना या योजनेत समाविष्ट केले जाईल.
सरकारचे अंतिम उद्दिष्ट दोन लाख विमा सखींची भरती करण्याचे आहे. सध्या ही योजना हरियाणात सुरू करण्यात आली असली तरी लवकरच तिचा देशभर विस्तार केला जाणार आहे. महाराष्ट्रातही लवकरच या योजनेअंतर्गत भरती प्रक्रिया सुरू होईल.
विमा सखी योजना अनेक दृष्टींनी महत्त्वपूर्ण आहे. पहिले म्हणजे, ही योजना महिलांना आर्थिक स्वातंत्र्य मिळवून देण्यास मदत करेल. दुसरे म्हणजे, या योजनेमुळे विमा क्षेत्रात महिलांचा सहभाग वाढेल. तिसरे म्हणजे, ग्रामीण भागातील महिलांनाही रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतील. चौथे म्हणजे, विमा क्षेत्राचा विस्तार होण्यास मदत होईल.
या योजनेचे आणखी एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे महिलांना घरबसल्या काम करता येईल. त्यांना कार्यालयात जाण्याची गरज नाही. त्यामुळे कौटुंबिक जबाबदाऱ्या सांभाळत त्या स्वतःचे करिअर देखील घडवू शकतील. विमा एजंट म्हणून काम करताना त्यांना लवचिक वेळ मिळेल आणि त्यांच्या कामाच्या प्रमाणात त्यांना उत्पन्न मिळेल.
विमा सखी योजना ही महिला सशक्तीकरणाच्या दिशेने टाकलेले एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेमुळे महिलांना आर्थिक स्वातंत्र्य मिळेल, त्यांचा आत्मविश्वास वाढेल आणि त्या समाजात एक नवी ओळख निर्माण करू शकतील.
योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी झाल्यास ती देशभरातील महिलांसाठी एक आदर्श ठरू शकेल. या योजनेच्या माध्यमातून सरकार महिला सशक्तीकरणाचे उद्दिष्ट साध्य करण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल टाकत आहे. विमा सखी योजनेच्या माध्यमातून महिलांना मिळणारे प्रशिक्षण, स्टायपंड आणि रोजगाराच्या संधी यामुळे त्यांच्या आर्थिक सक्षमीकरणाला चालना मिळेल.
