Post Office scheme आजच्या अस्थिर आर्थिक वातावरणात प्रत्येकजण आपल्या पैशांची सुरक्षित गुंतवणूक करण्याचा विचार करत आहे. अशा परिस्थितीत भारतीय पोस्ट ऑफिसची मासिक बचत योजना एक आकर्षक पर्याय म्हणून समोर येत आहे. या योजनेची वैशिष्ट्ये आणि फायदे जाणून घेऊया.
भारतीय पोस्ट ऑफिस बचत योजना ही केंद्र सरकारच्या हमीसह येते, जी तिला अत्यंत सुरक्षित बनवते. जुलै २०२३ पासून या योजनेत ७.४% वार्षिक व्याजदर देण्यात येत आहे, जो इतर सुरक्षित गुंतवणूक पर्यायांच्या तुलनेत आकर्षक आहे. गुंतवणूकदार एकल किंवा संयुक्त खाते उघडण्याचा पर्याय निवडू शकतात.
गुंतवणूक मर्यादा आणि प्रक्रिया
एकल खात्यासाठी कमाल ९ लाख रुपये तर संयुक्त खात्यासाठी १५ लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करता येते. खाते उघडण्यासाठी किमान १००० रुपयांची गरज असते. खाते उघडताना ओळखपत्र, पत्ता पुरावा आणि फोटो या आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता करावी लागते. योजनेचा परिपक्वता कालावधी ५ वर्षांचा आहे.
हे पण वाचा:
बजेटमध्ये सोने आणि चांदीच्या किमतीत विक्रमी घसरण, जाणून घ्या आजचा नवीनतम दर Record breaking in gold
व्याज गणना आणि मासिक उत्पन्न
व्याजाची गणना मासिक चक्रवाढ पद्धतीने केली जाते. उदाहरणार्थ:
- ५ लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर दरमहा ३,०८४ रुपये
- ९ लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर दरमहा ५,५५० रुपये
- संयुक्त खात्यातून १५ लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर दरमहा ९,२५० रुपये
पती-पत्नीसाठी विशेष लाभ
ही योजना विशेषतः पती-पत्नीसाठी फायदेशीर ठरते. संयुक्त खात्याद्वारे ते १५ लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करू शकतात. दोघांच्या एकत्रित गुंतवणुकीतून त्यांना दरमहा २७,००० रुपयांपर्यंत उत्पन्न मिळू शकते. शिवाय, कलम ८०C अंतर्गत कर सवलतीचा लाभही मिळतो.
पैसे काढण्याचे नियम
गुंतवणूक एक वर्षानंतरच काढता येते, परंतु काढण्याच्या वेळेनुसार शुल्क आकारले जाते:
- १-३ वर्षांत काढल्यास २% शुल्क
- ३-५ वर्षांत काढल्यास १% शुल्क
- ५ वर्षांनंतर कोणतेही शुल्क नाही
योजनेचे फायदे
१. नियमित मासिक उत्पन्न २. सरकारी हमीमुळे पूर्ण सुरक्षितता ३. सर्व पोस्ट ऑफिसांमध्ये सुलभ उपलब्धता ४. किमान १००० रुपयांपासून गुंतवणुकीची सुरुवात ५. कर बचतीचे फायदे
मर्यादा आणि विचार करण्याचे मुद्दे
योजनेच्या काही मर्यादाही आहेत:
- शेअर मार्केट किंवा म्युच्युअल फंडांपेक्षा कमी परतावा
- एक वर्षापूर्वी पैसे काढता येत नाहीत
- सरकारी धोरणांनुसार व्याजदरात बदल होऊ शकतो
निर्णय घेण्यापूर्वी महत्त्वाचे मुद्दे
गुंतवणूक करण्यापूर्वी खालील बाबींचा विचार करणे महत्त्वाचे आहे: १. स्वतःच्या आर्थिक उद्दिष्टांची स्पष्टता २. इतर गुंतवणूक पर्यायांशी तुलना ३. नियमित योगदान देण्याची आर्थिक क्षमता ४. कर सल्लागाराचा सल्ला ५. योजनेच्या अटी व शर्तींचे काळजीपूर्वक वाचन
पोस्ट ऑफिस मासिक बचत योजना ही सुरक्षित आणि विश्वासार्ह गुंतवणुकीचा एक उत्तम पर्याय आहे. विशेषतः नियमित उत्पन्नाची गरज असणाऱ्या पती-पत्नीसाठी ही योजना अतिशय फायदेशीर ठरू शकते. मात्र, कोणतीही आर्थिक निर्णय घेताना स्वतःच्या गरजा, आर्थिक क्षमता आणि भविष्यातील योजनांचा विचार करून मगच पुढील पाऊल टाकावे. तज्ञांचा सल्ला घेऊन आणि सर्व पर्याय तपासून योग्य निर्णय घ्यावा.