Ladki Bahin Yojana या योजनेच्या तीन महिन्यांच्या निधीमुळे लाभार्थींना स्वयंरोजगारासाठी किंवा कौटुंबिक खर्चासाठी मदत होणार आहे. विशेषत: गरीब व उपेक्षित महिलांना या योजनेच्या माध्यमातून महत्त्वाचा आर्थिक व सामाजिक फायदा होत आहे.
सरकारने या योजनेंतर्गत महिलांच्या खात्यावर १० ऑगस्ट रोजी रक्षाबंधन सणानिमित्त १५०० रुपये जमा केले आहेत. १५ सप्टेंबरपर्यंत महिलांच्या खात्यावर आणखी १५०० रुपये जमा होणार आहेत. म्हणजेच एकूण ४५०० रुपये महिलांच्या खात्यावर जमा झाले आहेत. या निधीमुळे महिलांना रक्षाबंधन व दिवाळी सणाच्या वेळी खास मदत होईल.
दुर्दैवाने जुलै आणि ऑगस्ट महिन्यांमध्ये काही महिलांचे नुकसान झाले असण्याची शक्यता आहे. परंतु सप्टेंबर महिन्यात त्यांच्या खात्यावर ४५०० रुपये जमा झाल्यामुळे हा तोटा नक्कीच भरून काढला जाईल.
राज्यातील ३५ लाखांहून अधिक महिलांना या योजनेचा लाभ मिळण्याची शक्यता आहे. या योजनेमुळे महिलांच्या आर्थिक व सामाजिक स्थितीत सकारात्मक बदल दिसून येत आहेत. महिला बचत खात्यातून कर्ज घेण्याची संधी देखील विकसित होत आहे. यामुळे त्यांच्या कौटुंबिक जीवनावर देखील सकारात्मक परिणाम होण्याची अपेक्षा आहे.
या योजनेच्या संदर्भात काही महत्त्वाच्या मुद्द्यांची चर्चा करू.
- १. राज्यातील दुर्गम भागातील महिलांपर्यंत या योजनेचे लाभ पोहोचविण्यासाठी सरकारने विशेष प्रयत्न केले आहेत. ग्रामीण भागातील महिलांना देखील या योजनेचा लाभ मिळाला आहे.
- २. ज्या महिलांनी १ ते ३१ जुलै दरम्यान अर्ज केले होते, त्यांच्या जुलै आणि ऑगस्ट महिन्यांच्या खात्यावर रक्षाबंधन निमित्त एकूण ३००० रुपये जमा करण्यात आले आहेत.
- ३. जुलैनंतर ज्या महिलांनी अर्ज केले आहेत त्यांच्या अर्जांची छाननी सुरू झाली असून लवकरच महिलांना मंजुरी किंवा दुरुस्तीबाबत माहिती दिली जाईल.
- ४. मुख्यमंत्री लाडकी बहिन योजनेंतर्गत स्थानिक स्वराज्य संस्थांसाठी निवडलेल्या महिला उमेदवारांच्या खात्यावर देखील प्रत्येक महिन्याला १५०० रुपये जमा करण्यात येतात.
- ५. या योजनेंतर्गत स्वतःचे बँक खाते उघडणाऱ्या महिलांमध्ये आत्मविश्वास वाढला असून त्यांच्या कौटुंबिक निर्णयांमध्येही यामुळे सकारात्मक परिणाम होत आहेत.
- ६. योजनेचा लाभ घेणाऱ्या सर्व महिलांची यादी शासकीय संकेतस्थळावर उपलब्ध आहे. हे महिलांच्या या योजनेप्रती सरकारची जबाबदारी व पारदर्शकता दर्शविते.
सरकारच्या या उत्कृष्ट पहिल्या यशस्वी पावलाचा गौरव करतानाच, या योजनेतील अडचणींकडे देखील लक्ष वेधण्याची गरज आहे. जुलै व ऑगस्ट महिन्यांमध्ये नुकसान झालेल्या महिलांची छाननी लवकर करून त्यांना लगेच मदत केली जावी. एकाचवेळी दोन्ही महिन्यांचा निधी मिळण्याची प्रक्रिया त्वरित सुरू केली जावी, यासाठी योजनेचा कालावधी वाढविण्यात यावा.
या योजनेच्या माध्यमातून महिलांच्या सक्षमीकरणाची दिशा वाढत आहे. म्हणून सरकारने या योजनेत अधिक गुंतवणूक करून ती वाढवणे आवश्यक आहे. साथच, महिलांसाठी असणाऱ्या इतर योजनाही सक्रियपणे राबविल्या पाहिजेत. यामुळे महिलांचे सर्वांगीण सक्षमीकरण होण्यास मदत होईल.
मुख्यमंत्री लाडकी बहिन योजना हा महाराष्ट्र सरकारचा कार्यकर्त्रीच्या आर्थिक व सामाजिक सक्षमीकरणाचा महत्त्वाचा पाऊल आहे. या योजनेच्या माध्यमातून महिलांच्या जीवनाला नवा वेग मिळत आहे. मात्र या योजनेच्या अंमलबजावणीत आणखी काही सुधारणा करणे आवश्यक आहे.
