Immediate loan waiver किसान क्रेडिट कार्ड (केसीसी) अंतर्गत कर्ज घेतलेल्या शेतकऱ्यांसाठी ही योजना विशेष महत्त्व बाळगते. शेतीकामासाठी आणि शेतीशी निगडित व्यवसायांसाठी अल्प व्याजदरात कर्ज उपलब्ध करून देणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. विशेषतः नैसर्गिक आपत्ती, दुष्काळ, अतिवृष्टी किंवा इतर आर्थिक संकटांच्या काळात सरकार या योजनेद्वारे पात्र शेतकऱ्यांचे कर्ज माफ करते. यामुळे शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळतो.
या योजनेचे शेतकऱ्यांना अनेकविध फायदे होतात. सर्वात महत्त्वाचा फायदा म्हणजे थकीत कर्जाची संपूर्ण माफी. कर्जाचा डोंगर डोक्यावर असताना शेतकरी मानसिक तणावाखाली असतो. त्याला रात्रीची झोप लागत नाही. कर्जाची चिंता त्याला सतत त्रस्त करत असते. अशा परिस्थितीत कर्जमाफी योजनेमुळे त्याला मोठा दिलासा मिळतो. कर्जाचा बोजा कमी झाल्याने तो मोकळ्या मनाने शेतीकडे लक्ष देऊ शकतो.
खाजगी सावकारांकडून जास्त व्याजदराने कर्ज घेण्याची गरज भासत नाही हा या योजनेचा आणखी एक महत्त्वाचा फायदा आहे. सावकारी कर्जाच्या विळख्यात अडकल्यामुळे अनेक शेतकऱ्यांना आत्महत्येचा मार्ग स्वीकारावा लागतो. केसीसी कर्जमाफी योजनेमुळे शेतकऱ्यांना कमी व्याजदरात बँकेकडून कर्ज मिळते आणि त्यांना सावकारांकडे जावे लागत नाही.
आर्थिक स्थैर्य हे या योजनेचे सर्वात मोठे यश आहे. कर्जमाफीमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थिरता प्राप्त होते. ही स्थिरता त्यांच्या शेतीच्या विकासासाठी उपयुक्त ठरते. आर्थिक भार कमी झाल्याने ते दर्जेदार बियाणे, रासायनिक आणि सेंद्रिय खते, आधुनिक शेती अवजारे यांमध्ये गुंतवणूक करू शकतात. याचा थेट परिणाम शेतीच्या उत्पादकतेवर होतो. उत्पादन वाढल्याने त्यांचे उत्पन्न वाढते आणि जीवनमान सुधारते.
क्रेडिट स्कोअरवर होणारा सकारात्मक परिणाम हा या योजनेचा एक महत्त्वपूर्ण पैलू आहे. थकीत कर्जे माफ झाल्यामुळे शेतकऱ्यांचा क्रेडिट स्कोअर चांगला राहतो. यामुळे भविष्यात त्यांना नवीन कर्ज किंवा कर्ज सुविधा मिळवणे सोपे जाते. बँका देखील चांगल्या क्रेडिट स्कोअर असलेल्या शेतकऱ्यांना आवश्यक ते कर्ज देण्यास तयार असतात.
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे. अल्पभूधारक किंवा सीमांत शेतकरी असणे हा पहिला महत्त्वाचा निकष आहे. शेती, पशुपालन किंवा मत्स्यपालन करणारे शेतकरी या योजनेसाठी पात्र ठरतात. कर्ज केसीसी योजनेअंतर्गत घेतलेले असणे आणि ते केवळ शेतीशी संबंधित कामांसाठीच वापरलेले असणे आवश्यक आहे. बँकेच्या नोंदीनुसार थकीत किंवा न भरलेले कर्ज असावे. योजनेने निर्धारित केलेल्या कालावधीतील कर्जे यासाठी पात्र ठरतात.
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रांमध्ये आधार कार्ड, पॅन कार्ड, पासपोर्ट साईज फोटो, पत्त्याचा पुरावा, रेशन कार्ड, बँक स्टेटमेंट, केसीसी खात्याचे पासबुक किंवा स्टेटमेंट आणि रद्द केलेला चेक यांचा समावेश होतो. ऑनलाइन अर्ज करण्याची प्रक्रिया अतिशय सोपी आहे. राज्य सरकार किंवा कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन नोंदणी करता येते.
नवीन वापरकर्त्यांना आधार नंबर, मोबाइल नंबर आणि केसीसी नंबर देऊन नोंदणी करावी लागते. त्यानंतर कर्जमाफी विभागात जाऊन केसीसी कर्ज खात्याचे तपशील भरावे लागतात. आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करून अर्ज सादर करावा लागतो. अधिकारी अर्ज आणि कागदपत्रांची पडताळणी करतात आणि सर्व योग्य असल्यास कर्जमाफीची प्रक्रिया सुरू होते.
थोडक्यात, केसीसी कर्जमाफी योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक वरदानच ठरली आहे. कर्जबाजारी शेतकऱ्यांना ही योजना नवसंजीवनी देते. या योजनेमुळे शेतकरी कर्जमुक्त होऊन नव्या जोमाने शेती करू शकतात. त्यांचे जीवनमान सुधारण्यास आणि शेतीचा विकास करण्यास या योजनेची मोठी मदत होते.
