ST travel banned महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळ (एसटी) ने गेल्या काही वर्षांत अनेक महत्त्वपूर्ण योजना आणि बदल राबवले आहेत. या बदलांमध्ये काही समाजकल्याणकारी योजना आहेत, तर काही धोरणात्मक बदल आहेत. या सर्व बदलांचा सखोल आढावा घेऊ या.
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी अमृत योजना: महाराष्ट्र एसटी महामंडळाने गेल्या वर्षापासून एक अत्यंत महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे – अमृत योजना. या योजनेअंतर्गत ६५ वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाच्या ज्येष्ठ नागरिकांना एसटी बसमध्ये विनामूल्य प्रवासाची सुविधा देण्यात आली आहे.
ही योजना राज्यातील ज्येष्ठ नागरिकांच्या सन्मानार्थ आणि त्यांच्या सामाजिक सहभागाला प्रोत्साहन देण्यासाठी राबवण्यात आली आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी ज्येष्ठ नागरिकांना केवळ त्यांचे आधार कार्ड किंवा अन्य वैध ओळखपत्र सादर करावे लागते.
हे पण वाचा:
बजेटमध्ये सोने आणि चांदीच्या किमतीत विक्रमी घसरण, जाणून घ्या आजचा नवीनतम दर Record breaking in gold
महिलांसाठी विशेष सवलत: एसटी महामंडळाने महिलांच्या सबलीकरणासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे. नुकत्याच जाहीर केलेल्या योजनेनुसार, महिला प्रवाशांना बस तिकिटांवर ५०% सवलत देण्यात येणार आहे.
ही सवलत एसटीच्या सर्व प्रकारच्या बस सेवांसाठी लागू आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलांना त्यांचे आधार कार्ड किंवा अन्य वैध ओळखपत्र दाखवणे आवश्यक आहे. या निर्णयामुळे महिलांचा प्रवास खर्च निम्म्याने कमी होणार आहे.
गंभीर आजारांच्या रुग्णांसाठी सुविधांमध्ये बदल: एसटी महामंडळाने सिकलसेल, एचआयव्ही संसर्ग, हिमोफिलिया आणि डायलिसिस यासारख्या गंभीर आजारांनी ग्रस्त रुग्णांसाठीच्या प्रवास सुविधांमध्ये काही महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत.
नव्या परिपत्रकानुसार, या रुग्णांना आता केवळ नियमित एसटी बसमधूनच मोफत प्रवास करता येईल. यापूर्वी असलेल्या आरामदायी आणि विशेष बस सेवांमधील मोफत प्रवासाची सुविधा आता उपलब्ध नसेल.
या बदलांचे सामाजिक परिणाम: या सर्व योजना आणि बदलांचे समाजावर दूरगामी परिणाम होणार आहेत. ज्येष्ठ नागरिकांना मोफत प्रवासामुळे त्यांचे सामाजिक जीवन अधिक सक्रिय होण्यास मदत होईल. त्यांना आपल्या कुटुंबीयांना भेटणे, तीर्थक्षेत्रांना भेटी देणे आणि वैद्यकीय सेवांसाठी प्रवास करणे सोपे होईल.
महिलांसाठीच्या ५०% सवलतीमुळे त्यांचे आर्थिक स्वातंत्र्य वाढेल. शिक्षण, नोकरी किंवा व्यवसायासाठी प्रवास करणाऱ्या महिलांना या सवलतीचा मोठा फायदा होईल. यामुळे ग्रामीण भागातील महिलांना शहरांमध्ये येणे-जाणे परवडणारे होईल.
मात्र, गंभीर आजारांच्या रुग्णांसाठीच्या सुविधांमधील बदलांबद्दल समाजात नाराजी व्यक्त होत आहे. सामाजिक कार्यकर्ते आणि रुग्णांच्या संघटनांनी या निर्णयाविरोधात आवाज उठवला आहे. त्यांच्या मते, गंभीर आजारांनी ग्रस्त रुग्णांना आरामदायी प्रवासाची गरज असते आणि त्यांच्यासाठी नियमित बस सेवा अपुऱ्या पडू शकतात.
आर्थिक प्रभाव: या सर्व योजनांचा एसटी महामंडळाच्या आर्थिक स्थितीवर परिणाम होणार आहे. मोफत आणि सवलतीच्या प्रवासामुळे महामंडळाच्या उत्पन्नावर परिणाम होणार आहे. मात्र, प्रवाशांच्या संख्येत वाढ होण्याची शक्यता आहे, जी काही प्रमाणात या नुकसानाची भरपाई करू शकेल.
एसटी महामंडळासमोर अनेक आव्हाने आहेत. सवलती देत असताना आर्थिक स्थैर्य राखणे, सेवांचा दर्जा सुधारणे आणि वाढत्या खासगी वाहतूक व्यवस्थेशी स्पर्धा करणे ही प्रमुख आव्हाने आहेत. याशिवाय, वाढत्या इंधन किमती आणि वाहनांच्या देखभालीचा खर्च यांचाही सामना करावा लागणार आहे.
एसटी महामंडळाच्या या नव्या योजना आणि बदल हे सामाजिक कल्याण आणि आर्थिक व्यवहार्यता यांच्यातील संतुलन साधण्याचा प्रयत्न आहे. ज्येष्ठ नागरिक आणि महिलांसाठीच्या योजना स्वागतार्ह आहेत. मात्र, गंभीर आजारांच्या रुग्णांसाठीच्या सुविधांमधील कपात पुनर्विचाराची गरज आहे. एसटी महामंडळाने या सर्व गोष्टींचा सारासार विचार करून, समाजहिताचे निर्णय घेणे आवश्यक आहे.