ST bus fares महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळाने (एसटी) दिवाळी हंगामासाठी जाहीर केलेली १० टक्के भाडेवाढ रद्द केली आहे. या निर्णयामुळे लाखो प्रवाशांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. विशेषतः दिवाळीच्या सणासाठी गावी जाणाऱ्या प्रवाशांसाठी ही आनंदाची बातमी ठरली आहे.
एसटी महामंडळाने २५ ऑक्टोबरपासून एक महिन्याच्या कालावधीसाठी सर्व प्रकारच्या बसेसमध्ये १० टक्के भाडेवाढ जाहीर केली होती. यामध्ये साधी, निमआराम, शयन, आसनी, शयनयान वातानुकूलित, शिवाई, शिवशाही (आसनी) आणि जनशिवनेरी या बसेसचा समावेश होता. केवळ शिवनेरी बसेस या भाडेवाढीतून वगळण्यात आल्या होत्या.
या भाडेवाढीचा सर्वसामान्य प्रवाशांवर मोठा आर्थिक भार पडणार होता. उदाहरणार्थ, सहा किलोमीटरच्या एका टप्प्यासाठी साध्या बसचे भाडे ८.७० रुपयांवरून ९.५५ रुपये होणार होते. प्रत्यक्षात प्रवाशांना १० रुपये मोजावे लागणार होते. लांब पल्ल्याच्या प्रवासासाठी ही वाढ अधिक जाणवणार होती.
गतवर्षीच्या अनुभवावरून या भाडेवाढीचा अंदाज बांधता येतो. २०२३ च्या दिवाळी हंगामात देखील १० टक्के भाडेवाढ करण्यात आली होती. त्यावेळी जवळच्या प्रवासासाठी सुमारे ५० रुपये, तर लांब पल्ल्याच्या प्रवासासाठी १०० ते १५० रुपये अतिरिक्त मोजावे लागले होते.
दिवाळी हा महाराष्ट्रातील सर्वात मोठा सण असून, या काळात मोठ्या प्रमाणात नागरिक आपल्या गावी जातात. बहुतांश प्रवासी हे एसटीचा पर्याय निवडतात कारण खासगी वाहतूक साधनांची दरे ही सर्वसामान्यांना परवडण्यासारखी नसतात. एसटी ही त्यांच्यासाठी विश्वासार्ह आणि परवडणारी वाहतूक सेवा ठरते.
या वर्षी जाहीर केलेली भाडेवाढ ही हंगामी स्वरूपाची होती. एसटी प्रशासनाने याबाबत परिपत्रक देखील काढले होते. मात्र प्रवाशांच्या हिताचा विचार करून आणि त्यांच्याकडून येत असलेल्या तक्रारींची दखल घेऊन ही भाडेवाढ रद्द करण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
दिवाळी हंगामात एसटी महामंडळाला मोठ्या प्रमाणात महसूल मिळतो. सणासुदीच्या काळात प्रवाशांची संख्या लक्षणीय वाढते. अशा परिस्थितीत भाडेवाढ करणे हे प्रवाशांच्या दृष्टीने अतिरिक्त आर्थिक बोजा ठरणार होते. विशेषतः कुटुंबासह प्रवास करणाऱ्यांना याचा मोठा फटका बसणार होता.
एसटी महामंडळाच्या या निर्णयाचे राज्यभरातून स्वागत होत आहे. प्रवाशांनी या निर्णयाबद्दल समाधान व्यक्त केले आहे. विशेषतः विद्यार्थी, नोकरदार वर्ग आणि ज्येष्ठ नागरिकांना याचा मोठा दिलासा मिळाला आहे. कारण या वर्गाला नियमित प्रवासासाठी एसटीचा वापर करावा लागतो.
भाडेवाढ रद्द केल्यामुळे एसटी महामंडळाचे उत्पन्न काही प्रमाणात कमी होण्याची शक्यता आहे. मात्र यामुळे प्रवाशांची संख्या वाढण्याची शक्यता आहे. कारण अनेक प्रवासी जे भाडेवाढीमुळे खासगी वाहतूक सेवांकडे वळले असते, ते आता एसटीचा पर्याय निवडतील.
एसटी महामंडळाने घेतलेला हा निर्णय सार्वजनिक वाहतूक सेवेच्या सामाजिक बांधिलकीचे उत्तम उदाहरण आहे. महामंडळाने केवळ नफा-तोट्याचा विचार न करता सर्वसामान्य प्रवाशांच्या हिताचा विचार केला आहे. यामुळे एसटी ही खऱ्या अर्थाने ‘लोकांची वाहतूक सेवा’ असल्याचे पुन्हा एकदा सिद्ध झाले आहे.
सध्याच्या महागाईच्या काळात सर्वसामान्य नागरिकांवर अनेक आर्थिक ताण आहेत. अशा परिस्थितीत एसटी महामंडळाचा हा निर्णय स्वागतार्ह आहे. यामुळे दिवाळीच्या सणाचा आनंद अबाधित राहील आणि प्रवाशांना आर्थिक दृष्ट्या दिलासा मिळेल. एसटी महामंडळाने प्रवाशांच्या सोयीसाठी घेतलेल्या या निर्णयामुळे सार्वजनिक वाहतूक सेवेवरील विश्वास अधिक दृढ होईल.