Petrol and diesel महाराष्ट्रातील इंधन दरांमध्ये सातत्याने होणारे बदल हे राज्यातील नागरिकांसाठी चिंतेचा विषय बनला आहे. डायनॅमिक इंधन किंमत प्रणालीमुळे दररोज सकाळी 6 वाजता पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमतींमध्ये बदल केला जातो. या किंमती ठरवण्यासाठी विविध घटक कारणीभूत असतात, ज्यामध्ये प्रामुख्याने अमेरिकन डॉलरचा विनिमय दर, कच्च्या तेलाची आंतरराष्ट्रीय किंमत, जागतिक बाजारातील संकेत आणि देशांतर्गत इंधनाची मागणी यांचा समावेश होतो.
महाराष्ट्रातील विविध शहरांमध्ये इंधनाच्या किमतींमध्ये लक्षणीय फरक दिसून येतो. मुंबई महानगर हे राज्याची आर्थिक राजधानी असूनही, इतर अनेक शहरांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेलचे दर मुंबईपेक्षा जास्त आहेत. उदाहरणार्थ, मुंबईत पेट्रोलचा दर 103.50 रुपये प्रति लिटर असताना, नांदेड, परभणी, हिंगोली आणि जालना या शहरांमध्ये तो 105.50 रुपये प्रति लिटर इतका जास्त आहे.
वाहतूक खर्च आणि स्थानिक कर यांमुळे प्रत्येक शहरातील इंधन दरांमध्ये तफावत दिसून येते. पुणे शहरात पेट्रोलचा दर 104.20 रुपये प्रति लिटर असून, डिझेल 90.72 रुपये प्रति लिटर आहे. तर नागपूर येथे पेट्रोल 104.32 रुपये प्रति लिटर आणि डिझेल 90.87 रुपये प्रति लिटर या दराने विकले जात आहे.
विदर्भातील शहरांमध्ये इंधन दरांची स्थिती पाहता, अमरावतीत पेट्रोलचा दर 105.42 रुपये प्रति लिटर असून, डिझेल 91.93 रुपये प्रति लिटर आहे. चंद्रपूर येथे पेट्रोल 104.52 रुपये प्रति लिटर तर डिझेल 90.67 रुपये प्रति लिटर या दराने उपलब्ध आहे. गडचिरोली सारख्या दुर्गम भागात पेट्रोल 105.24 रुपये प्रति लिटर आणि डिझेल 91.77 रुपये प्रति लिटर या दराने विकले जात आहे.
मराठवाड्यातील परिस्थिती पाहता, औरंगाबादेत पेट्रोल 104.53 रुपये प्रति लिटर तर डिझेल 91.05 रुपये प्रति लिटर या दराने विकले जात आहे. लातूरमध्ये पेट्रोल 105.22 रुपये तर डिझेल 91.73 रुपये प्रति लिटर आहे. उस्मानाबादमध्ये पेट्रोल 104.39 रुपये प्रति लिटर तर डिझेल 91.89 रुपये प्रति लिटर या दराने उपलब्ध आहे.
उत्तर महाराष्ट्रातील शहरांमध्ये, जळगावात पेट्रोल 105.30 रुपये तर डिझेल 91.82 रुपये प्रति लिटर आहे. धुळ्यात पेट्रोल 104.10 रुपये प्रति लिटर तर डिझेल 90.70 रुपये प्रति लिटर या दराने विकले जात आहे. नंदुरबारमध्ये पेट्रोल 105.20 रुपये तर डिझेल 91.70 रुपये प्रति लिटर आहे.
या इंधन दरवाढीचा सर्वसामान्य नागरिकांच्या दैनंदिन जीवनावर मोठा परिणाम होत आहे. वाहतूक खर्चात वाढ झाल्याने अनेक वस्तू आणि सेवांच्या किमतींमध्येही वाढ होत आहे. शेतकरी वर्गाला शेतीसाठी लागणाऱ्या डिझेलच्या वाढत्या किमतींमुळे उत्पादन खर्चात वाढ होत आहे.
आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील कच्च्या तेलाच्या किमतींचा थेट परिणाम भारतीय इंधन दरांवर होतो. भारत हा जगातील सर्वात मोठा तेल आयातदार देश असल्याने, जागतिक बाजारपेठेतील चढउतार आपल्या अर्थव्यवस्थेवर मोठा प्रभाव टाकतात.
सध्याच्या परिस्थितीत, राज्यातील सर्वाधिक इंधन दर नांदेड, परभणी, हिंगोली आणि जालना या शहरांमध्ये आहेत, जिथे पेट्रोल 105.50 रुपये प्रति लिटर आणि डिझेल 92.03 रुपये प्रति लिटर या दराने विकले जात आहे. तर सर्वात कमी दर मुंबई शहरात आहेत, जिथे पेट्रोल 103.50 रुपये आणि डिझेल 90.03 रुपये प्रति लिटर आहे.
इंधन दरवाढीचा सामना करण्यासाठी सरकारने विविध उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. यामध्ये इंधनावरील करांचे पुनर्मूल्यांकन, सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्थेचे बळकटीकरण आणि पर्यायी ऊर्जा स्रोतांचा वापर वाढवणे यांचा समावेश असू शकतो. तसेच, नागरिकांनीही इंधन बचतीसाठी जागरूक राहणे आणि शक्य तितके सार्वजनिक वाहतूक साधनांचा वापर करणे महत्त्वाचे आहे.
या सर्व परिस्थितीचा विचार करता, इंधन दरांवर नियंत्रण ठेवणे हे सरकारसमोरील एक मोठे आव्हान आहे. यासाठी दीर्घकालीन धोरणात्मक निर्णय घेणे आणि त्यांची प्रभावी अंमलबजावणी करणे आवश्यक आहे
