houses New lists महाराष्ट्र राज्यात गरीब आणि गरजू नागरिकांसाठी घरकुल योजना हा एक महत्त्वाचा कार्यक्रम राबविला जात आहे. सन 2016-17 पासून राज्यात प्रधानमंत्री आवास योजना-ग्रामीण ही केंद्र पुरस्कृत योजना अंमलात आणली गेली आहे. या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे 2022 पर्यंत ‘सर्वांसाठी घरे’ ही संकल्पना प्रत्यक्षात आणणे आणि देशातील प्रत्येक कुटुंबाला मूलभूत सुविधांसह पक्के घर उपलब्ध करून देणे.
राज्यात या योजनेअंतर्गत आतापर्यंत 14.26 लाख उद्दिष्ट प्राप्त झाले असून, त्यापैकी 13.60 लाख (95%) मंजुरी देण्यात आली आहे. मंजूर घरकुलांपैकी 9.48 लाख घरकुले विविध योजनांच्या कृतीसंगमातून पूर्ण करण्यात आली आहेत. राज्य शासनाच्या इतर योजना जसे रमाई, शबरी, आदिम, पारधी, यशवंत, अटल या योजनांमधूनही घरकुलाचा लाभ दिला जातो. या योजनांमधून 5.15 लाख घरकुले मंजूर करण्यात आली असून 3.66 लाख घरकुले पूर्ण झाली आहेत.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये:
महाराष्ट्र शासनाच्या ग्रामविकास विभागाने 14 ऑक्टोबर 2016 च्या शासन निर्णयानुसार या योजनेची अंमलबजावणी सुरू केली. पूर्वीची इंदिरा आवास योजना आता प्रधानमंत्री आवास योजनेत रूपांतरित करण्यात आली आहे. योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांची निवड सामाजिक, आर्थिक व जात निहाय जनगणना 2011 च्या यादीमधून ग्रामसभेमार्फत केली जाते.
लाभार्थ्यांना मिळणारे अनुदान:
पात्र लाभार्थ्यांना पक्के घर बांधण्यासाठी एकूण 1,20,000 रुपये अनुदान दिले जाते. हे अनुदान चार टप्प्यांत वितरित केले जाते:
- पहिला हप्ता (घरकुल मंजुरीनंतर) – 15,000 रुपये
- दुसरा हप्ता (पाया पूर्ण झाल्यावर) – 45,000 रुपये
- तिसरा हप्ता (छत पूर्ण झाल्यावर) – 40,000 रुपये
- चौथा हप्ता (शौचालयासह बांधकाम पूर्ण झाल्यावर) – 20,000 रुपये
विशेष म्हणजे, नक्षलग्रस्त भागातील लाभार्थ्यांना 1,30,000 रुपये अनुदान दिले जाते. या अनुदानाव्यतिरिक्त महात्मा गांधी राष्ट्रीय रोजगार हमी योजनेअंतर्गत 90 दिवसांच्या अकुशल मजुरीच्या स्वरूपात अतिरिक्त अर्थसहाय्य दिले जाते.
पात्रता:
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदार दारिद्र्य रेषेखालील असावा
- बेघर असावा किंवा कच्चे घर असावे
- अर्जदार किंवा कुटुंबातील सदस्यांच्या नावावर देशात कुठेही घर किंवा मालमत्ता नसावी
- सरकारी सेवेत नोकरी नसावी
- आयकर भरत नसावा
- यापूर्वी कोणत्याही घरकुल योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा
आवश्यक कागदपत्रे:
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- जागेचा 7/12 उतारा
- मतदार ओळखपत्र
- आधार कार्ड
- चालू वर्षाची कर भरल्याची पावती
- रहिवाशी दाखला
- उत्पन्नाचा दाखला
- पक्के घर नसल्याचे हमीपत्र
- स्वयंघोषणापत्र
- फोटो
विशेष सुविधा:
पंडित दिनदयाळ योजनेअंतर्गत घरकुल बांधण्यास जागा नसलेल्या लाभार्थ्यांना 500 चौ. फुटापर्यंत जागा खरेदीसाठी जागेची किंमत किंवा 50,000 रुपये यापैकी जे कमी असेल तेवढे अर्थसहाय्य दिले जाते.
ग्रामविकास मंत्री गिरीष महाजन यांच्या म्हणण्यानुसार, अमृत महाआवास अभियानाद्वारे प्रधानमंत्री आवास योजना (ग्रामीण) व राज्य पुरस्कृत ग्रामीण गृहनिर्माण योजनांमधील सर्व लाभार्थ्यांना दर्जेदार घरे मिळणार आहेत. या अभियानात नावीन्यपूर्ण उपक्रम राबवून गतिमान व गुणवत्तापूर्ण घरांची निर्मिती होत आहे.