Agricultural solar pumps केंद्र सरकारच्या महत्त्वाकांक्षी कुसुम सोलर पंप योजनेबद्दल शेतकऱ्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात उत्सुकता आहे. मात्र या योजनेचा लाभ घेताना शेतकऱ्यांनी विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. अन्यथा अनुदान मिळूनही सोलर पंप मिळण्यास अडचणी येऊ शकतात. या लेखात आपण या योजनेविषयी सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये
केंद्र सरकारकडून राबवल्या जाणाऱ्या कुसुम सोलर पंप योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात अनुदान देण्यात येते. सर्वसाधारण प्रवर्गातील शेतकऱ्यांना 90% अनुदानावर सोलर पंप उपलब्ध करून दिला जातो. यामध्ये शेतकऱ्यांना केवळ 10% रक्कम स्वहिश्श्याची भरावी लागते. तर अनुसूचित जाती व जमाती प्रवर्गातील शेतकऱ्यांसाठी हे अनुदान 95% पर्यंत आहे. या योजनेंतर्गत 3 एचपी ते साडेसात एचपी क्षमतेचे सोलर पंप उपलब्ध करून दिले जातात.
अर्ज प्रक्रिया आणि महत्त्वाच्या सूचना
योजनेअंतर्गत कुसुम सोलर पंप, महावितरण आणि ‘मागेल त्याला सोलर पंप’ या तीन योजनांचा समावेश करण्यात आला आहे. शेतकऱ्यांना या योजनांपैकी कोणत्याही एका योजनेअंतर्गत अर्ज करता येतो. मात्र अर्ज करताना आणि पेमेंट करताना काही महत्त्वाच्या बाबींची पूर्तता करणे आवश्यक आहे.
पात्रतेचे निकष आणि आवश्यक कागदपत्रे
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील निकषांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे:
- शेतकऱ्याच्या नावे सातबारा उतारा असणे आवश्यक
- सातबाऱ्यावर विहीर किंवा बोअरवेलची नोंद असणे गरजेचे
- जमिनीवर विद्युत कनेक्शन नसावे
- यापूर्वी सोलर पंप योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा
- शेतकऱ्याच्या नावे वीज कोटेशन नसावे
महत्त्वाच्या सावधानतेच्या सूचना
या योजनेअंतर्गत अर्ज करताना शेतकऱ्यांनी खालील बाबींची विशेष काळजी घ्यावी:
- पेमेंट करण्यापूर्वी सर्व कागदपत्रांची पडताळणी करावी
- आपल्या नावे वीज कोटेशन नाही याची खात्री करावी
- सामाईक जमिनीच्या बाबतीत विशेष काळजी घ्यावी
- विहिरीवर वीज कनेक्शन नसल्याची खात्री करावी
अर्ज बाद होण्याची कारणे
खालील कारणांमुळे शेतकऱ्यांचे अर्ज बाद होऊ शकतात:
- शेतकऱ्याच्या नावे वीज कोटेशन असल्यास
- यापूर्वी सोलर पंप घेतला असल्यास
- सामाईक जमिनीवर वीज कनेक्शन असल्यास
- आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता न केल्यास
पैसे परत मिळण्याबाबत
जर एखाद्या शेतकऱ्याने पेमेंट केल्यानंतर त्यांचा अर्ज काही कारणास्तव बाद झाला, तर भरलेली रक्कम परत मिळण्यास बराच कालावधी लागू शकतो. त्यामुळे पेमेंट करण्यापूर्वी सर्व निकषांची पूर्तता होत असल्याची खात्री करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
योजनेचे फायदे
- शेतकऱ्यांना अत्यल्प खर्चात सोलर पंप उपलब्ध
- वीज बिलात मोठी बचत
- सौर ऊर्जेचा वापर करून पर्यावरण संरक्षणास हातभार
- शेतीसाठी विश्वसनीय पाणीपुरवठा
- दीर्घकालीन गुंतवणूक
कुसुम सोलर पंप योजना ही शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत लाभदायक योजना आहे. मात्र या योजनेचा लाभ घेताना सर्व नियम व अटींची पूर्तता करणे आवश्यक आहे. योग्य माहिती व कागदपत्रांसह अर्ज केल्यास शेतकऱ्यांना या योजनेचा निश्चितच फायदा होईल. त्यामुळे अर्ज करण्यापूर्वी व पेमेंट करण्यापूर्वी सर्व बाबींची पडताळणी करणे गरजेचे आहे. शेतकऱ्यांनी स्वतःची फसवणूक टाळण्यासाठी या सर्व सूचनांचे काटेकोर पालन करावे.