Ladki Bahin Yojana beneficiary महाराष्ट्र राज्य सरकारने महिला सक्षमीकरणासाठी एक महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे, ज्याचे नाव आहे ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिन योजना’. ही योजना 28 जून 2024 रोजी राज्याच्या अंतिम अर्थसंकल्पात मंजूर करण्यात आली असून, राज्यातील महिलांच्या आर्थिक स्वावलंबनासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल म्हणून ओळखली जात आहे.
राज्यात केलेल्या एका महत्त्वपूर्ण सर्वेक्षणातून एक धक्कादायक वास्तव समोर आले आहे – राज्यातील 50 टक्क्यांहून अधिक महिलांना ॲनिमियाचा त्रास आहे. या समस्येवर मात करण्यासाठी आणि महिलांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी सरकारने ही योजना सुरू केली आहे. योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे आणि त्यांच्या आहार व आरोग्याची काळजी घेण्यास सक्षम बनवणे.
आर्थिक मदतीचे स्वरूप
या योजनेंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा 1500 रुपयांची आर्थिक मदत दिली जात आहे. विशेष म्हणजे डिसेंबर 2024 मध्ये या रकमेत वाढ करून ती 2100 रुपये करण्यात आली आहे. आतापर्यंत पाच हप्त्यांमध्ये प्रत्येक पात्र लाभार्थी महिलेच्या बँक खात्यात एकूण 7500 रुपये जमा करण्यात आले आहेत.
पात्रता निकष
योजनेची नवीन आवृत्ती सक्रिय करण्यात आल्यानंतर पात्रता निकषांमध्ये काही महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले आहेत. या योजनेसाठी पात्र होण्यासाठी खालील निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदार महिला महाराष्ट्र राज्याची रहिवासी असणे अनिवार्य आहे.
- वयोमर्यादा 21 ते 60 वर्षे निश्चित करण्यात आली आहे.
- बँक खाते आधार कार्डशी लिंक असणे आवश्यक आहे.
- कुटुंबातील कोणताही सदस्य आयकरदाता नसावा.
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 2.50 लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे.
- ट्रॅक्टर व्यतिरिक्त दुसरी कोणतीही दुचाकी कुटुंबाकडे नसावी.
लाभार्थी वर्ग
या योजनेचा लाभ खालील श्रेणींमधील महिलांना घेता येतो:
- विवाहित महिला
- विधवा महिला
- घटस्फोटित महिला
- परित्यक्ता महिला
- निराधार महिला
विशेष बाब म्हणजे आता एका कुटुंबातून एक महिला आणि एक अविवाहित मुलगी अशा दोघींनाही या योजनेसाठी अर्ज करता येतो, जे पूर्वीच्या नियमांमध्ये शक्य नव्हते.
लाभार्थी यादी तपासण्याची प्रक्रिया
योजनेचे लाभार्थी यादीत आपले नाव आहे की नाही हे तपासण्यासाठी खालील प्रक्रिया अनुसरावी:
- संबंधित पालिकेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी.
- मुख्यपृष्ठावरील ‘माझी लाडकी बहिन योजना यादी PDF’ या पर्यायावर क्लिक करावे.
- आपल्या प्रभागाची निवड करावी.
- उपलब्ध झालेल्या PDF मध्ये आपले नाव शोधावे.
योजनेचे महत्त्व आणि प्रभाव
ही योजना केवळ आर्थिक मदत पुरवत नाही तर महिलांच्या सर्वांगीण विकासाला चालना देते. योजनेचे महत्त्वपूर्ण फायदे:
- आर्थिक स्वावलंबन: नियमित मासिक मदतीमुळे महिलांना आर्थिक स्थैर्य मिळते.
- आरोग्य सुधारणा: ॲनिमियासारख्या आरोग्य समस्यांवर मात करण्यास मदत.
- सामाजिक सुरक्षा: विशेषतः निराधार आणि परित्यक्ता महिलांसाठी सामाजिक सुरक्षा कवच.
- शैक्षणिक विकास: अविवाहित मुलींच्या शिक्षणासाठी आर्थिक पाठबळ.
मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिन योजना ही महाराष्ट्र राज्य सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना असून, याद्वारे महिला सक्षमीकरणाचे एक नवे पर्व सुरू झाले आहे. डिसेंबर 2024 मध्ये लाभार्थींना मिळणाऱ्या रकमेत वाढ केल्याने सरकारचे या योजनेप्रति असलेले बांधिलकी स्पष्ट होते. महिलांच्या आर्थिक स्वावलंबनासोबतच त्यांच्या आरोग्य आणि सामाजिक सुरक्षेलाही प्राधान्य देणारी ही योजना निश्चितच स्वागतार्ह आहे.
या योजनेमुळे राज्यातील महिलांना स्वावलंबी होण्याची संधी मिळत असून, त्यांच्या आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या जीवनमानात सकारात्मक बदल घडून येत आहे. सरकारच्या या प्रयत्नांमुळे महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल पडले आहे, जे निश्चितच स्वागतार्ह आहे.