Vishwa Karma Yojana देशाच्या विकासात महिलांचा सहभाग वाढवण्यासाठी आणि त्यांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनवण्यासाठी केंद्र सरकारने अनेक महत्वपूर्ण योजना सुरू केल्या आहेत. त्यापैकी एक महत्वाची योजना म्हणजे पंतप्रधान विश्वकर्मा मोफत शिलाई मशीन योजना. या योजनेद्वारे देशातील गरीब आणि गरजू महिलांना स्वयंरोजगाराची संधी उपलब्ध करून देण्यात येत आहे.
योजनेची व्याप्ती आणि उद्दिष्टे
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली राबवली जात असलेली ही योजना देशभरातील 50,000 पेक्षा जास्त महिलांपर्यंत पोहोचणार आहे. या योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट म्हणजे आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल महिलांना स्वावलंबी बनवणे आणि त्यांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देणे. विशेष म्हणजे या योजनेअंतर्गत केवळ शिलाई मशीनच नव्हे तर त्याचा वापर करण्याचे प्रशिक्षणही मोफत दिले जाते.
योजनेची वैशिष्ट्ये
या योजनेची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे आहेत:
हे पण वाचा:
बजेटमध्ये सोने आणि चांदीच्या किमतीत विक्रमी घसरण, जाणून घ्या आजचा नवीनतम दर Record breaking in gold
- मोफत शिलाई मशीन वितरण
- व्यावसायिक प्रशिक्षण
- कमी व्याजदरात कर्जाची सुविधा
- प्रशिक्षण काळात 15,000 रुपयांचे अर्थसहाय्य
- 500 रुपयांची अतिरिक्त आर्थिक मदत
पात्रते
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्वपूर्ण निकष ठेवण्यात आले आहेत:
- अर्जदार महिला दारिद्र्य रेषेखालील (बीपीएल) असणे आवश्यक
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 1,60,000 रुपयांपेक्षा कमी असावे
- वय 21 ते 40 वर्षांदरम्यान असावे
- भारतीय नागरिकत्व आवश्यक
- कुटुंबातील कोणीही सदस्य सरकारी नोकरीत नसावा
- यापूर्वी या योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा
आवश्यक कागदपत्रे
योजनेसाठी अर्ज करताना पुढील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:
- आधार कार्ड
- पत्त्याचा पुरावा
- जात प्रमाणपत्र
- उत्पन्नाचा दाखला
- बँक पासबुक
- दोन रंगीत फोटो
अर्ज प्रक्रिया
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्जदार महिलेला स्थानिक उद्योग केंद्रात जाऊन अर्ज करावा लागतो. अर्जासोबत सर्व आवश्यक कागदपत्रे जोडून ते उद्योग केंद्रात जमा करावे लागतात. अर्जाची छाननी झाल्यानंतर पात्र लाभार्थ्यांना शिलाई मशीन वितरण कार्यक्रमात बोलावले जाते.
योजनेचे महत्व आणि प्रभाव
ही योजना विशेषतः त्या महिलांसाठी वरदान ठरत आहे ज्यांना घराबाहेर पडून नोकरी करणे शक्य नाही किंवा ज्या आर्थिक परिस्थितीमुळे स्वतःचा व्यवसाय सुरू करू शकत नाहीत. शिलाई मशीनच्या माध्यमातून त्या घरबसल्या कपडे शिवून चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात. याशिवाय प्रशिक्षणामुळे त्यांच्या कौशल्यात वाढ होते आणि त्या व्यावसायिक दृष्टीने अधिक सक्षम बनतात.
योजनेचे सामाजिक महत्व
या योजनेमुळे केवळ महिलांचे आर्थिक सक्षमीकरण होत नाही तर त्यांच्या सामाजिक स्थानातही सुधारणा होते. स्वतःचे उत्पन्न मिळवू लागल्यामुळे त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो आणि कुटुंबातील निर्णय प्रक्रियेत त्यांचा सहभाग वाढतो. याशिवाय या योजनेमुळे ग्रामीण भागातील महिलांना रोजगाराची संधी मिळते आणि त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा होते.
पंतप्रधान विश्वकर्मा मोफत शिलाई मशीन योजना ही महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने टाकलेले एक महत्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेमुळे हजारो महिलांना स्वयंरोजगाराची संधी मिळत आहे आणि त्या आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनत आहेत. सरकारच्या या प्रयत्नांमुळे देशातील महिला सक्षमीकरणाला चालना मिळत आहे
