Jio 6G to launch दूरसंचार क्षेत्रात नवनवीन क्रांती घडत असताना, आता जग 6G तंत्रज्ञानाच्या दिशेने वाटचाल करत आहे. जागतिक दूरसंचार क्षेत्रातील अग्रगण्य कंपनी एरिक्सनने नुकत्याच प्रसिद्ध केलेल्या अहवालानुसार, 2030 पर्यंत 6G तंत्रज्ञान वास्तवात येऊ शकते. ही बातमी दूरसंचार क्षेत्रासाठी एक मोठी उपलब्धी मानली जात आहे, कारण अजूनही जगभरात 5G तंत्रज्ञानाचा पूर्ण विस्तार झालेला नाही.
सध्याची 5G ची स्थिती वर्तमान परिस्थितीचा विचार करता, जगभरात सुमारे 320 दूरसंचार कंपन्या 5G सेवा पुरवत आहेत. मात्र, या सेवा केवळ जागतिक लोकसंख्येच्या 20 टक्के भागापर्यंतच पोहोचल्या आहेत. एरिक्सनच्या अंदाजानुसार, 2030 पर्यंत ही व्याप्ती वाढून 60 टक्क्यांपर्यंत पोहोचेल.
भारताच्या संदर्भात बोलायचे झाल्यास, एअरटेल आणि जिओ या प्रमुख दूरसंचार कंपन्यांनी देशातील बहुतांश जिल्ह्यांमध्ये 5G सेवा सुरू केल्या आहेत. मात्र, यात एक महत्त्वाचा फरक आहे – एअरटेल सध्या 4G तंत्रज्ञानावर आधारित तात्पुरती 5G सेवा देत असताना, जिओने मात्र संपूर्णपणे नवीन 5G प्रणाली कार्यान्वित केली आहे.
5G अॅडव्हान्स्ड: पुढील पाऊल 5G तंत्रज्ञानाच्या विकासात आणखी एक महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे ‘5G अॅडव्हान्स्ड’ ची संकल्पना. एरिक्सनच्या अहवालानुसार, दूरसंचार कंपन्या 5G तंत्रज्ञानात आणखी सुधारणा करण्यावर भर देत आहेत. या अपग्रेडेड आवृत्तीमुळे ग्राहकांना अधिक मजबूत आणि वेगवान इंटरनेट सेवा उपलब्ध होणार आहे. विशेष म्हणजे, 2030 पर्यंत 5G अॅडव्हान्स्ड पूर्णपणे कार्यान्वित झाल्यावर, फिक्स्ड वायरलेस अॅक्सेससारख्या सुविधांमुळे मोबाइल डेटाचा वापर तिप्पट होण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे.
6G ची वाटचाल या सर्व घडामोडींमध्ये सर्वात महत्त्वाची बाब म्हणजे 6G तंत्रज्ञानाची येणारी क्रांती. भारत, जपान, दक्षिण कोरिया, अमेरिका आणि चीन सारखे प्रगत देश या नवीन संप्रेषण प्रणालीसाठी आत्तापासूनच तयारी करत आहेत. 6G तंत्रज्ञान हे 5G पेक्षा किती तरी पटींनी वेगवान आणि कार्यक्षम असणार आहे. या तंत्रज्ञानामुळे डिजिटल क्षेत्रात आमूलाग्र बदल घडून येतील.
भविष्यातील आव्हाने आणि संधी नवीन तंत्रज्ञानाच्या विकासाबरोबरच अनेक आव्हानेही समोर येणार आहेत. आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचा वाढता वापर आणि व्हिडिओ कंटेंटची वाढती लोकप्रियता यांमुळे डेटा वापरात मोठी वाढ होणार आहे. या वाढत्या मागणीला पुरेसा पुरवठा करणे हे एक मोठे आव्हान असेल. त्याचबरोबर, नवीन तंत्रज्ञान सर्वसामान्य नागरिकांपर्यंत पोहोचवणे आणि त्याची किंमत परवडण्याजोगी ठेवणे हेही महत्त्वाचे आहे.
भारतीय संदर्भ भारताच्या दृष्टीने ही घडामोड अत्यंत महत्त्वाची आहे. डिजिटल इंडिया अभियानाअंतर्गत भारत आधीच डिजिटल क्षेत्रात मोठी प्रगती करत आहे. 5G मध्ये भारताने दाखवलेली प्रगती लक्षणीय आहे. 6G तंत्रज्ञानाच्या विकासात भारत आघाडीवर राहण्याची शक्यता आहे. यामुळे देशातील डिजिटल पायाभूत सुविधांचा विकास होईल आणि डिजिटल अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल.
दूरसंचार क्षेत्रातील या नव्या क्रांतीमुळे जगाचे स्वरूप बदलणार आहे. 5G पासून 6G पर्यंतची ही वाटचाल केवळ इंटरनेटच्या वेगापुरती मर्यादित नाही, तर ती संपूर्ण डिजिटल परिवर्तनाची आहे.
या तंत्रज्ञानामुळे स्मार्ट शहरे, इंटरनेट ऑफ थिंग्ज, रोबोटिक्स, आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स यांसारख्या क्षेत्रांत क्रांतिकारी बदल घडून येतील. 2030 पर्यंत 6G तंत्रज्ञान वास्तवात येण्याची शक्यता असली तरी, त्याआधी 5G चा पूर्ण विकास आणि विस्तार करणे महत्त्वाचे आहे. भविष्यात येणाऱ्या या तांत्रिक क्रांतीसाठी आत्तापासूनच सज्ज राहणे गरजेचे आहे.
या तंत्रज्ञानाच्या विकासामुळे केवळ दूरसंचार क्षेत्रच नव्हे, तर संपूर्ण मानवी जीवनाचे स्वरूप बदलणार आहे. त्यामुळे या बदलांना सामोरे जाण्यासाठी आणि त्याचा योग्य वापर करण्यासाठी समाजाची मानसिक तयारी करणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. 6G तंत्रज्ञान ही केवळ तांत्रिक प्रगती नसून, ती एक सामाजिक क्रांती ठरणार आहे, जी आपल्या जीवनाचा अविभाज्य भाग बनणार आहे.