PM Kisan Yojana 18th week शेतकऱ्यांच्या आर्थिक सशक्तीकरणासाठी केंद्र व राज्य सरकारकडून अनेक योजना राबविल्या जात आहेत. या संदर्भात ‘प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी’ (पीएम किसान) आणि ‘नमो शेतकरी महसन्मान’ या दोन महत्वाच्या योजनांची माहिती वाचकांपर्यंत पोहोचवणे उद्देशाने हा लेख तयार करण्यात आला आहे.
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी (पीएम किसान) योजना:
पीएम किसान ही केंद्र सरकारची एक महत्त्वाची योजना असून, या योजनेअंतर्गत देशभरातील लहान व सीमांत शेतकऱ्यांना वर्षाला ६,००० रुपयांची आर्थिक मदत दिली जाते. ही मदत २,००० रुपयांच्या तीन समान हप्त्यांमध्ये शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा केली जाते.
या योजनेचा मुख्य उद्देश शेतकऱ्यांच्या आर्थिक गरजा पूर्ण करणे व त्यांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा करणे हा आहे. आतापर्यंत या योजनेअंतर्गत १७ हप्ते यशस्वीरित्या लाखो शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात ट्रांसफर करण्यात आले आहेत.
आता शेतकरी पीएम किसान योजनेच्या १८व्या हप्त्याची प्रतीक्षा करत आहेत. या हप्त्यांचा वेळेत जारी होणे शेतकऱ्यांसाठी खूप महत्त्वाचे आहे, विशेषत: महत्वाच्या शेती चक्रांच्या काळात. ही योजना केवळ तात्काळ आर्थिक मदत देत नाही, तर शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती उंचावण्याचा उद्देश देखील आहे.
या योजनेअंतर्गत पात्र शेतकऱ्यांनी ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करणे, आणि त्यांचे बँक खाते प्रत्यक्ष लाभ हस्तांतरण (डीबीटी) प्रणालीशी जोडणे आवश्यक आहे. सरकारने या हप्त्यासाठी पुरेसा बजेट मंजूर केला आहे, ज्यामुळे देशभरातील अंदाजे ९.३ कोटी शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे.
शेतकऱ्यांना त्यांच्या १८व्या हप्त्याची स्थिती तपासण्यासाठी पीएम किसान योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाणे आवश्यक आहे. या वेबसाइटवर जाऊन “आपला स्टेटस जाणून घ्या” पर्याय निवडून, आपला पंजीकरण क्रमांक प्रविष्ट करून, ओटीपी प्राप्त करा. ओटीपी प्रविष्ट केल्यानंतर, आपल्याला १७व्या व १८व्या हप्त्यांची स्थिती पाहायला मिळेल.
या योजनेअंतर्गत एखाद्या शेतकऱ्याला हप्ता मिळत नसेल, तर यासाठी अपूर्ण किंवा चुकीची ई-केवायसी प्रक्रिया, निष्क्रिय किंवा चुकीचे बँक खाते, अनलिंक मोबाइल नंबर आणि आधार कार्ड, किंवा चुकीची आवेदन माहिती यामुळे हप्ता रोखला जाऊ शकतो.
अशाप्रकारे, या हप्त्याचे वितरण शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे असून, त्यांच्या खात्यात हे पैसे वेळेत जमा होण्यासाठी आवश्यक प्रक्रिया पूर्ण करणे गरजेचे आहे.
नमो शेतकरी महसन्मान योजना:
जून 2023 मध्ये राज्य सरकारने ‘नमो शेतकरी महसन्मान’ योजना जाहीर केली. या योजनेअंतर्गत राज्यातील पात्र शेतकऱ्यांना वर्षाला दोन हजार रुपये देण्यात येणार आहेत. या योजनेचा मुख्य उद्देश राज्यातील शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देऊन त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा करणे हा आहे.
पीएम किसान योजनेप्रमाणेच, या योजनेतही शेतकऱ्यांची पात्रता ठरविण्यात येणार आहे. त्यासाठी शेतकऱ्यांना ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करावी लागणार आहे. या प्रक्रियेत शेतकऱ्यांचे आधार कार्ड, बँक खाते, आणि इतर काही माहिती अपलोड करावी लागणार आहे.
यासाठी राज्य शासनाने एक स्वतंत्र पोर्टल तयार केले आहे, ज्यावर शेतकऱ्यांना आवश्यक माहिती भरून आवेदन करता येणार आहे. या पोर्टलवर लॉग इन करून, आवश्यक माहिती भरल्यानंतर, ओटीपी प्राप्त करून आवेदन सबमिट करावे लागणार आहे.
राज्य शासनाने या योजनेसाठी पुरेसा निधी उपलब्ध करून दिला आहे. त्यामुळे लाखो शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी वेळेत आवश्यक प्रक्रिया पूर्ण करणे गरजेचे आहे.
या दोन्ही योजनांची माहिती व त्याअंतर्गत मिळणारे लाभ समजून घेतल्यास शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा होईल. त्यांच्या जीवनमानात सकारात्मक बदल येतील. त्यामुळे शेतीक्षेत्राची प्रगती होऊन, देशाची अर्थव्यवस्था मजबूत होण्यास मदत होईल.