12th pass students महाराष्ट्र राज्य सरकारने नुकतीच एक महत्त्वाकांक्षी योजना जाहीर केली आहे, जी राज्यातील तरुणांच्या भविष्यासाठी एक मैलाचा दगड ठरणार आहे. “मुख्यमंत्री युवा कार्यप्रशिक्षण योजना” या नावाने सुरू करण्यात आलेल्या या योजनेसाठी राज्य सरकारने तब्बल 5,500 कोटी रुपयांची भरीव तरतूद केली आहे. ही योजना राज्यातील बेरोजगार तरुणांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्याबरोबरच त्यांना व्यावसायिक प्रशिक्षण देण्याचे महत्त्वपूर्ण काम करणार आहे.
या योजनेचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे प्रशिक्षणार्थींना दरमहा मिळणारे विद्यावेतन. बारावी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांना दरमहा सहा हजार रुपये, आयटीआय किंवा डिप्लोमाधारक विद्यार्थ्यांना दरमहा आठ हजार रुपये, तर पदवीधर विद्यार्थ्यांना दरमहा दहा हजार रुपयांचे मानधन दिले जाणार आहे. हे विद्यावेतन थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा केले जाईल, ज्यामुळे पारदर्शकता राखली जाईल.
योजनेची व्याप्ती पाहता, प्रत्येक आर्थिक वर्षात सुमारे दहा लाख तरुणांना कार्य प्रशिक्षणाच्या संधी उपलब्ध करून दिल्या जाणार आहेत. प्रशिक्षणाचा कालावधी सहा महिन्यांचा असून, या काळात विद्यार्थ्यांना राज्यातील विविध उद्योगांमध्ये प्रत्यक्ष कामाचा अनुभव मिळेल. हा अनुभव त्यांच्या भविष्यातील कारकिर्दीसाठी अत्यंत मौल्यवान ठरणार आहे.
या योजनेत सहभागी होण्यासाठी काही महत्त्वाच्या पात्रता अटी ठेवण्यात आल्या आहेत. उमेदवाराचे वय 18 ते 35 वर्षांदरम्यान असणे आवश्यक आहे. शैक्षणिक पात्रतेबाबत बोलायचे झाल्यास, किमान बारावी उत्तीर्ण, आयटीआय, पदविका किंवा पदवीधर असणे आवश्यक आहे. महत्त्वाची बाब म्हणजे उमेदवार महाराष्ट्राचा रहिवासी असणे बंधनकारक आहे. याशिवाय, उमेदवाराकडे आधार कार्ड असणे आणि त्यांचे बँक खाते आधारशी संलग्न असणे आवश्यक आहे.
या योजनेचा मुख्य उद्देश दुहेरी आहे. एका बाजूला राज्यातील तरुणांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देणे, तर दुसऱ्या बाजूला उद्योग क्षेत्राला आवश्यक असणारे कुशल मनुष्यबळ तयार करणे. या माध्यमातून राज्य सरकार बेरोजगारी आणि कुशल कामगारांची कमतरता या दोन्ही समस्यांवर मात करण्याचा प्रयत्न करत आहे.
योजनेत सहभागी होण्यासाठी इच्छुक उमेदवारांना सर्वप्रथम योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन ऑनलाइन नोंदणी करावी लागेल. नोंदणी प्रक्रिया सोपी आणि सुलभ ठेवण्यात आली असून, सर्व आवश्यक कागदपत्रे अपलोड केल्यानंतर अर्ज प्रक्रिया पूर्ण होते. अर्जदारांनी लवकरात लवकर नोंदणी करणे महत्त्वाचे आहे, कारण योजनेला मर्यादित जागा उपलब्ध आहेत.
ही योजना राज्य सरकारच्या इतर महत्त्वाकांक्षी योजनांच्या यादीत भर घालत आहे. उदाहरणार्थ, राज्यातील महिलांसाठी सुरू करण्यात आलेली “मुख्यमंत्री लाडकी बहीण योजना” देखील मोठ्या प्रमाणावर यशस्वी झाली आहे. या नव्या युवा कार्यप्रशिक्षण योजनेलाही तसाच प्रतिसाद मिळेल, अशी अपेक्षा आहे.
या योजनेचा सर्वांत महत्त्वाचा फायदा म्हणजे विद्यार्थ्यांना मिळणारा प्रत्यक्ष कामाचा अनुभव. सैद्धांतिक शिक्षणाबरोबरच प्रात्यक्षिक अनुभव असणे आजच्या स्पर्धात्मक युगात अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या योजनेमुळे विद्यार्थ्यांना उद्योगांमधील वास्तविक कामकाजाची जाणीव होईल आणि त्यांच्या कौशल्य विकासाला चालना मिळेल.
या योजनेमुळे राज्यातील उद्योग क्षेत्राला देखील मोठा फायदा होणार आहे. कुशल मनुष्यबळाची कमतरता ही उद्योगांसमोरील एक मोठी समस्या आहे. या योजनेमुळे उद्योगांना त्यांच्या गरजेनुसार प्रशिक्षित कर्मचारी मिळतील आणि त्यांचा उत्पादन खर्च कमी होईल.
थोडक्यात, मुख्यमंत्री युवा कार्यप्रशिक्षण योजना ही राज्यातील तरुणांसाठी एक सुवर्णसंधी आहे. या योजनेमुळे तरुणांना न केवळ आर्थिक मदत मिळेल, तर त्यांना व्यावसायिक जगतात पाऊल टाकण्यासाठी आवश्यक असणारे कौशल्य आणि अनुभवही मिळेल.